เรื่องย่อ:
ตาแก้วกับนางกลอย สองผัวเมียผู้สืบสายเลือดทาสบ้านขุนทะนงศักดิ์มาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ทั้งคู่มีลูกสาวสองคนคือพะยอม กับ พิกุล พะยอมมีใจรักใคร่อยู่กับเจ้าแฝก ลูกจ้างหนุ่ม แต่เวรกรรมกลับบันดาลให้ได้เจอท่านเจ้าคุณพิทักษ์อัครา ผู้บังคับบัญชาของขุนทะนงศักดิ์ ซึ่งถูกตาต้องใจความงดงามกริยามารยาทอ่อนช้อยของหญิงสาว ด้วยความอยากประจบเพื่อยศตำแหน่งในวันข้างหน้า ขุนทะนงศักดิ์จึงวางแผนจัญไรโดยวางยาลูกจ้างสาวเพื่อให้ท่านเจ้าคุณได้เชยชมสมใจ พะยอมเสียใจมากแต่ท่านเจ้าคุณก็พร้อมรับผิดชอบทุกอย่าง ท่านยินดีรับพะยอมกับพ่อแม่และน้องสาวเข้าไปอยู่ในบ้านของท่านด้วย ทีแรกท่านเจ้าคุณก็ซ่อนเร้นพะยอมไว้เป็นนางบำเรอลับๆ จนกระทั่งลำดวน นางบ่าวรับใช้หน้าห้องคุณหญิงตาบทิพย์ ภรรยาท่านเจ้าคุณแอบรู้เข้า จึงเอาไปรายงาน คุณหญิงจับได้คาหนังคาเขา นางเคี่ยวเข็ญสามีให้เลิกกับพะยอม แต่ท่านเจ้าคุณกลับรักใคร่หลงใหลพะยอมจนไม่อาจจะเลิกราได้ คุณหญิงจึงหันหน้าไปปรึกษาหารือ ประจักษ์ น้องชายแท้ๆ ประจักษ์เห็นใจและเข้าใจความรู้สึกพี่สาวดี แต่เขาก็ไม่รู้ว่าจะช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้อย่างไร ต่อมาท่านเจ้าคุณก็ยกพะยอมขึ้นมาเป็นภรรยาบ้านเล็กอย่างออกหน้าออกตา พร้อมกับสั่งย้ายพะยอมกับครอบครัวเข้าไปอยู่เรือนสายสวาทซึ่งเป็นเรือนรับรองแขกบ้านผ่านเมืองของครอบครัว คุณหญิงแค้นใจแทบกระอักเลือด